Hiện nay, đời sống con người, nhất là ở khu vực thành thị đã được nâng cao nhiều so với trước. Theo đó, nhu cầu giải trí, hưởng thụ về tinh thần cũng gia tăng. Những tụ điểm ca nhạc tại các quán cà phê, nhà hàng; những chương trình ca nhạc trên các sân khấu lớn nhỏ trong nhà cũng như ngoài trời, rồi trên tivi, các video, clip… nở rộ như nấm sau mưa. Vì thế mà một đội ngũ biểu diễn, sáng tác ca khúc cũng phát triển theo. Họ tự phong cho mình là ca sĩ, nhạc sĩ và công chúng cũng dễ dàng nghĩ họ như thế.
Ngày trước, để có thể gọi là “ca sĩ” thì người hát phải trở nên rất quen biết đối với số đông công chúng, được họ ngưỡng mộ, yêu quý. Muốn vậy, ca sĩ phải có giọng hát hay, trình diễn thuyết phục, khiến người nghe rung động. Trở thành ca sĩ là rất khó khăn, phải học hành bài bản, lại phải khổ luyện, rồi phải hát rất nhiều bài, không ít người từng thất bại mới đến được thành công. Ai không có điều kiện học ở trường lớp, nhạc viện thì cũng phải học người đi trước, các nghệ sĩ dân gian hoặc tự học một cách rất công phu.
Ảnh minh họa
Nhắc đến tên một ca sĩ, công chúng thường nhớ đến một vài bài hát gắn với tên tuổi họ. Ví như nhắc đến ca sĩ Thương Huyền, ai cũng nhớ đến những bài Ru con Nam Bộ, Câu hò bên bờ Hiền Lương, Biết ơn chị Võ Thị Sáu; nhắc đến Quốc Hương, người ta nhớ đến các bài Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người, Tiểu đoàn 307, Những ánh sao đêm. Nhắc đến Tân Nhân, ai cũng nghĩ ngay đến bài hát Xa khơi. Cũng như vậy, Bài ca không quên, Mùa chim én bay gắn với Bảo Yến, Tàu anh qua núi gắn với Thanh Hoa, Chia tay hoàng hôn gắn với Thanh Lam, Chị tôi gắn với Mỹ Linh, Hồ trên núi và Hò biển gắn với Quang Phác… Và rất nhiều ca sĩ khác đều thể hiện được những bài hát mang tính chất “độc quyền” – nghĩa là họ hát gây ấn tượng xuất sắc khiến người khác hát không thể bằng họ, không thể vượt qua được cái bóng của họ. Một số đông hơn có thể không đặc sắc nhưng họ đã lao động nghệ thuật nghiêm túc, phục vụ công chúng hết mình nên cũng được người thưởng thức trân trọng, vẫn xứng đáng với danh hiệu ca sĩ.
Ngày nay, trở thành ca sĩ quá dễ dàng. Dường như danh từ này dành cho bất kỳ ai chỉ cần có hoạt động ca hát, bất kể hay, dở, có được công chúng ghi nhận, ái mộ hay không.
Rồi thì với công nghệ “lăng- xê” của những ông bầu, các đạo diễn thì chỉ cần bỏ tiền ra là có thể trở thành ca sĩ, thậm chí là sao nọ sao kia, dù chỉ là rất mờ nhạt trên bầu trời nhấp nhóa đủ các loại sao thật, giả, vàng, thau lẫn lộn.
Trong cái gọi là “công nghệ lăng xê” với những quy trình tuần tự, phải kể đến sự đóng góp đáng kể của một số đơn vị truyền thông, báo chí. Chưa kịp được công chúng biết đến qua tài năng, thành tựu biểu diễn thì đã sớm “nổi tiếng” bằng những scandal tình ái, mọi sinh hoạt khác, hoặc những phát ngôn gây shock… Những ca sĩ loại này khi lên báo chí được hỏi về hoạt động nghệ thuật thì ít – vì chẳng có gì để nói – mà phần nhiều chỉ là những chuyện lăng nhăng khác ngoài ca hát, âm nhạc. Không ít người phỏng vấn còn hỏi đến cả chuyện chồng (vợ), con hoặc người tình của “nghệ sĩ”, tạo điều kiện cho họ khoe đủ thứ sinh hoạt riêng tư mà cả người hỏi lẫn người trả lời đều không tự thấy…lố!
Thế là tự nhiên, số này gây sự chú ý đối với giới trẻ, nhất là những ai có chút nhan sắc. Và để tô đậm, đẩy nhanh quá trình chóng thành “sao” này, các “ca sĩ” – nhất là nữ – đã tìm đến mọi cách ăn mặc “ấn tượng” nhất bằng sự hở hang, mát mẻ, phô trương những chỗ trên cơ thể lẽ ra phải được giấu kín. Không những nhiều ca sĩ loại này không hề có học hành gì về thanh nhạc, mà có người còn mù nhạc, hát hoàn toàn theo bản năng hoặc bắt chước, rập khuôn người khác.
Sau một số cuộc thi lựa chọn tài năng ca hát, quả là cũng kiếm tìm được một số ca sĩ có giọng hát, có triển vọng. Nhưng sau đó, có một số trường hợp tài năng chưa kịp phát triển, người trúng giải chưa kịp gặt hái được gì đáng kể trong nghiệp ca hát đã sớm tàn, hoặc bởi sự hấp tấp vội vã muốn thành “sao”, sự ngộ nhận, nôn nóng mình đã “nổi tiếng”. Thật đáng tiếc những trường hợp này, nếu cứ từ tốn, thầm lặng lao động sáng tạo, nếu cứ hết mình tận tâm phục vụ công chúng và tiếp tục khiêm tốn học hỏi, tu luyện nghề nghiệp, chắc chắn sẽ trở thành những ca sĩ thực thụ, những ngôi sao chói sáng trên bầu trời thanh nhạc Việt Nam như các bậc tiền bối.
Trước đây, để trở nên nổi tiếng, được mọi tầng lớp công chúng rộng rãi ái mộ, ca sĩ phải hoạt động nghệ thuật nhiều năm. Nay thì mới 18, 20 đã nôn nóng thành “sao” nên tìm cách “đi tắt”. Ép cho trái chín khi hãy còn non, làm sao có thể ngon ngọt khiến người ăn chấp nhận?
Gắn với một bộ phận ca sĩ như đã đề cập ở trên là một đối tượng chuyên sản sinh ra những bài hát cho họ hát. Đương nhiên, số này được gọi là “nhạc sĩ” vì có sáng tác thực sự. Nhưng họ là những ai? Rất ít người trong số họ được học hành bài bản về sáng tác trong các trường âm nhạc chính quy hoặc tự học và tìm đến học những bậc tài danh xuất sắc mà phần lớn là nhạc công, viết nghiệp dư, thậm chí nhiều ca sĩ cũng sáng tác rồi tự hát bài của mình. Do không có chút hiểu biết gì về kiến thức, kỹ năng sáng tác nên bài của họ trở thành đầu Ngô mình Sở, chắp vá, không giống Tàu, cũng lai Tây hoặc na ná bài của một nhạc sĩ nổi tiếng nào đó.
Đã là nhạc sĩ thực thụ – như rất nhiều nhạc sĩ tiếng tăm gắn với những bài hát hay được tất thảy mọi người ưa thích trong suốt mấy chục năm qua là phải có sự rèn luyện, học hành rất công phu, lại phải lao tâm khổ tứ khi sáng tác. Có khi một năm chỉ viết được một vài bài. Không ít người cả đời mới chỉ có được 1-2 bài nổi tiếng. Thế đã là quý lắm, bởi nghệ thuật “quý hồ tinh bất quý hồ đa”. Còn “nhạc sĩ” hiện nay nhan nhản. Ai viết đươc một bài hát cũng được gọi là nhạc sĩ, bất kể ra sao, có được người nghe biết đến hay không. Viết một bài hát quá dễ dãi với giai điệu, với những ca từ sáo rỗng, hời hợt…Vài ba lần như vậy đã có thể yên tâm trở thành nhạc sĩ. Lại còn hiện tượng có cả ca sĩ cũng sáng tác ca khúc. Bài của họ không na ná bài nọ cũng từa tựa bài kia – những bài đã quen biết của các nhạc sĩ nổi tiếng.
Lại có một hiện tượng khá phổ biến hiện nay: Ai cũng có thể sáng tác ca khúc bằng cách tìm đến thơ, âm ư giai điệu theo hết bài thơ, nhờ người thạo nhạc ký âm rồi thuê người làm phần đệm (beat), thuê ca sỹ hát rồi tung lên mạng. Có người tự làm ca từ nhưng không khác gì những lời nói nôm na hàng ngày. Thường là họ đưa lên mạng xã hội hoặc youtube. Thuê được người làm beat và ca sỹ “xịn” (giá cao). Những loại bài như thế này vẫn được bạn bè thân quen không mất gì để tán tụng đủ mọi tính từ có cánh.
Thế là tác giả ngộ nhận mình là nhạc sỹ, sẵn sàng in card visite rồi hồn nhiên tự quảng bá. Và nhiều người khác, thậm chí có cả cơ quan truyền thông cũng gọi họ là “nhạc sỹ”. Trong số này, không ít người không biết nhạc hoặc chỉ võ vẽ vài nốt đồ, rê, mi…
Không biết cứ tình hình này thì đời sống âm nhạc Việt Nam sẽ ra sao? Mặt bằng dân trí chung vốn chưa được nâng cao như ý chúng ta mong muốn lại thêm sự dễ dãi này thì sẽ như thế nào? Và để trở thành ca sĩ, nhạc sĩ không lẽ nào lại có thể quá dễ dàng như vậy?
(Nguồn: https://www.arttimes.vn/)
