AI làm âm nhạc

Bất kỳ người mới nào chỉ cần gõ yêu cầu ngắn và Suno sẽ tạo ra thứ âm nhạc mang âm hưởng con người trong vài giây khiến nhiều người nghe phải sốc. Công cụ này có thể tạo bất cứ thể loại âm nhạc nào từ Electro pop mộng mơ về một cuộc chia tay cho đến một giai điệu Acounstic quảng cáo cho các sản phẩm sữa lên men.

Thậm chí trên nền tảng nhạc Spotify hiện đã có nhiều album được sáng tác bằng công cụ AI do Suno phát triển.

Giờ đây sau những nội dung văn bản, hình ảnh và video thì âm nhạc đang trở thành ranh giới tiếp theo bị AI vượt qua. Môn nghệ thuật này từng là lãnh địa của sự sáng tạo trong giới nghệ sĩ thì giờ đây với AI Suno, sinh kế của các nhạc sĩ này bắt đầu bị đe dọa.

Tình hình nghiêm trọng đến mức hàng trăm nhạc sĩ như Billie Eilish, Miranda Lambert và Aerosmith đã ký một bức thư gửi đến Liên minh quyền lợi nghệ sĩ (ARA) nhằm kêu gọi các doanh nghiệp và người dùng ngừng sử dụng AI để vi phạm bản quyền và hạ thấp giá trị các nghệ sĩ.

Hãng Universal Music thì đã thỏa thuận với Tiktok để bảo vệ âm nhạc của mình khỏi AI. Trước đó hãng này đã rút các sản phẩm âm nhạc của mình khỏi Tiktok do lo ngại bị lợi dụng bởi các bản ghi âm do AI tạo ra.

Năm 2023, Universal đã từng đau đầu vì hàng loạt ca khúc lan truyền dùng AI để sao chép các phong cách những nghệ sĩ dưới quyền của họ như Drake hay Weeknd.

1.200 bài/tháng

Trên thực tế, những tập đoàn phát triển AI hàng đầu như OpenAI của Microsoft hay DeepMind của Alphabet (Google) đã phát triển được các tính năng tạo nhạc tự động nhưng chưa dám đưa ra thị trường với quy mô lớn vì lo ngại vấn đề bản quyền và phản ứng từ giới nghệ sĩ.

Tháng 11/2023, Google DeepMind đã tiết lộ ứng dụng có tên Lyria có thể sáng tác âm nhạc tự động. Tuy nhiên hãng chưa phát hành ứng dụng vì còn đang phải thương thảo vấn đề bản quyền trong giới nghệ sĩ.

Hiện cuộc cách mạng âm nhạc AI đang được dẫn dắt bởi các startup nhỏ hơn như Suno.

Tương tự, một hãng khởi nghiệp khác là Udio do những cựu kỹ sư từ Google DeepMind thành lập đã giới thiệu một phần mềm có thể sáng tác âm nhạc trong khoảng 30 giây.

Sau khi gọi vốn thành công 10 triệu USD, Udio đã tung ra chương trình khuyến mãi giúp người dùng có thể tạo 1.200 bài hát miễn phí mỗi tháng để thử nghiệm.

Với Suno, người dùng có thể tạo tối đa 10 bài hát kéo dài 2 phút/bài mỗi ngày hoặc trả tiền hàng tháng để có nhiều tính năng hơn.

Nhà đồng sáng lập Andrew Sanchez của Udio cho biết đã có hơn 600.000 người dùng thử ứng dụng này và tạo ra bình quân 10 bài hát mỗi giây. Nhờ đó công ty đã nâng cấp tính năng để kéo dài thời lượng bài hát lên 15 phút.

Trong khi đó người đồng sáng lập Keenan Freyberg của Suno thì cho biết người dùng ban đầu hay sáng tác bài hát cho bạn bè, gia đình, người thân và tiếp tục khám phá các tính năng của AI này. Một số giáo viên dùng Suno để sáng tác bài hát hỗ trợ lớp học trong khi hãng phần mềm Palantir Technologies đã dùng AI này để tạo ra giai điệu cho chương trình đào tạo phần mềm của họ.

Rất rõ ràng, sự bùng nổ của AI trong chatbot với ChatGPT, rồi hình ảnh và video sau đó bắt đầu lan sang ngành âm nhạc.

Kiện tụng

Tương tự như những mảng nội dung số khác, việc AI lấn sân sang ngành âm nhạc đang khiến nhiều nghệ sĩ, công ty giải trí và luật sư bản quyền quan tâm.

Trước đó những hãng như Midjourney, OpenAI và Stability AI đã xây dựng mô hình bằng các bộ dữ liệu hình ảnh từ Internet với lập luận rằng hành vi này được bảo vệ theo học thuyết sử dụng hợp pháp của luật bản quyền Mỹ, nhưng chúng vẫn gây nên sự phẫn nộ và kiện tụng trong ngành.

Bởi vậy việc AI sáng tác âm nhạc được dự báo là sẽ còn gây tranh cãi nhiều hơn nữa khi thị trường âm nhạc đạt doanh 28,6 tỷ USD năm 2023 và là miếng bánh béo bở mà nhiều tập đoàn không chấp nhận để mất.

Chuyên gia bản quyền kỹ thuật số Pamela Samuelson và là giáo sư luật tại Đại học California nhận định tòa án có thể nhìn nhận âm nhạc theo hướng khác so với nội dung văn bản số hay hình ảnh tùy vào tầm quan trọng của những dữ liệu này.

Trước tình hình này, những startup AI âm nhạc đã hạn chế sử dụng các từ có liên quan đến nghệ sĩ hay nhạc sĩ để tránh bị kiện tụng sau này. Tuy nhiên cũng tương tự như sự phát triển của các AI nội dung số, hình ảnh, video khác, cuộc cách mạng công nghệ mới trong mảng âm nhạc được cho là sẽ không thể ngăn cản.

Câu hỏi đặt ra ở đây là các nhạc sĩ liệu có thất nghiệp hay họ sẽ phải học cách dùng AI để nâng tầm sáng tác âm nhạc của mình lên một tầm cao mới?

Với sự trao đổi mang ý kiến khác nhau, ứng hộ, phản ứng,… nhưng nhìn chung chúng ta cũng thấy được việc cập nhật về công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phục vụ con người trong lao động, sáng tạo nói chung, đặc biệt là trong lĩnh vực sáng tao nghệ thuật mà trong đó có âm nhạc cũng là yếu tố cần thiết.

Tuy nhiên cũng phải khẳng định rõ rằng, trí tuệ nhân tạo không thể thay thế con người được. Bởi những cảm xúc âm nhạc do các thông số kỹ thuật hình thành và “người máy” hát hay chơi nhạc thì chắc chắn không thể có được cảm âm như của con người.

Để trao đổi thêm về việc ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng trí tuệ nhân tạo để sáng tác các tác phẩm nghệ thuật, trong đó có âm nhạc, tôi xin giới thiệu thêm một số bài viết về đề tài này:

1. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực âm nhạc, tác giả Thành Luân, (nguồn: https://thanhnien.vn/) 

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng len lỏi trong cuộc sống của mỗi người. Điều này cũng đúng với lĩnh vực âm nhạc, từ sáng tác cho đến các công cụ nhận dạng bài hát và danh sách phát được cá nhân hóa cao…

Vai trò của hệ sinh thái âm nhạc tương tác

AI đã chứng minh tác động trong ngành công nghiệp âm nhạc trong nhiều năm, chẳng hạn tạo nhạc không có bản quyền, trộn nhạc, hệ thống đề xuất các dịch vụ phát nhạc trực tuyến dựa trên thuật toán AI, phân tích âm nhạc và các đặc điểm cụ thể để đưa ra các đề xuất được cá nhân hóa… Chưa bao giờ việc tạo và nghe những bản nhạc dễ chịu lại dễ dàng đến thế.

Amanotes sử dụng mô hình học tăng cường Adaptive AI

Amanotes

Trong thực tế, tác động của AI vào âm nhạc không phải là chủ đề quá mới khi một số công ty có tầm nhìn xa đã khai thác sức mạnh này từ khá sớm, và Amanotes là một ví dụ. Được thành lập bởi Võ Tuấn Bình và Nguyễn Tuấn Cường với khẩu hiệu “Everyone can music – Ai cũng có thể chơi nhạc”, nhiệm vụ của Amanotes là tập trung đặc biệt vào việc hoàn thiện hệ sinh thái âm nhạc tương tác, nơi người dùng được phép trải nghiệm tương tác với âm nhạc (interactive music experience) một cách chủ động thay vì tận hưởng thụ động.

Amanotes sử dụng Adaptive AI, nhờ vậy công ty có thể được sử dụng để phân tích hành vi và sở thích của người dùng, xác định xu hướng và đưa ra đề xuất cải tiến. Kết quả là các nền tảng phát nhạc sẽ có thể cải thiện hơn nữa chất lượng dịch vụ của họ và cung cấp cho người dùng trải nghiệm cá nhân hóa hơn.

Công ty mang đến nền tảng, dữ liệu người dùng, công nghệ về âm nhạc, thu hút người dùng, mối quan hệ với các đối tác, bản quyền để sản phẩm của họ đến với người dùng dễ dàng hơn.

Cơ hội và thách thức

Có thể dễ dàng nhận thấy rằng AI máy học từ lâu đã thay đổi bộ mặt của ngành công nghiệp âm nhạc, giúp việc tạo và nghe những bản nhạc dễ chịu trở nên dễ dàng. Âm nhạc tương tác giúp giảm bớt các gánh nặng trong việc lựa chọn các bản nhạc của người nghe, cho phép họ tập trung hơn đối với các công việc hiện tại.

Có khá nhiều tiềm năng mà AI mang lại cho âm nhạc tương tác

Amanotes

Bên cạnh đó, âm nhạc AI hiện còn mới khi có ít đối thủ. Đây là “đại dương xanh” có nhiều tiềm năng để phát triển. Nhờ có trình độ chuyên môn cao trong âm nhạc hóa, Amanotes có cách tiếp cận để tạo ra dữ liệu lớn về bài hát chất lượng, phục vụ cho các máy học và AI.

Tuy nhiên, việc làm thế nào để đáp ứng được cho hệ thống có hàng triệu người dùng và giải quyết bài toán scale-up cho phù hợp chính là điều mà các ứng dụng AI như Amanotes cần phải giải quyết.

Vai trò con người và sứ mệnh “Everyone can music”

Bất kể những lợi ích từ AI, con người vẫn là chìa khóa để dẫn đến thành công tại các công ty công nghệ âm nhạc như Amanotes bởi các yếu tố khác nhau, bao gồm tư duy, tầm nhìn chiến lược, sự sáng tạo và ra quyết định. AI chỉ được xem là phương tiện để tăng trải nghiệm cho người dùng và tăng hiệu suất cho con người chứ không thể thay thế.

Con người vẫn là chìa khóa quyết định sự thành công tại Amanotes

Amanotes

AI có tỷ lệ sai sót nhất định cần được điều chỉnh và thẩm định bởi con người, vì vậy các công ty cần tập trung vào đội ngũ nhân sự có chuyên môn cao, kinh nghiệm sâu rộng về công nghệ âm nhạc và được tạo điều kiện trải nghiệm âm nhạc thực tế để hiểu thị trường. Nhân viên tại Amanotes có tư duy đặc biệt và khác biệt về âm nhạc, đồng thời hiểu thị hiếu của người dùng, trở thành bước đệm chính để công ty phát triển sâu về trải nghiệm âm nhạc tương tác và tăng sự thú vị cho người dùng.

Nhờ có AI, niềm đam mê nâng cao trải nghiệm và sứ mệnh “Everyone can music” đang được Amanotes hiện thực hóa. Biết cách phối hợp nhịp nhàng và phân biệt rõ ràng vai trò của con người với AI sẽ là chìa khóa để công ty tiếp tục dẫn đầu thị trường, khẳng định vị thế tiên phong trong lĩnh vực âm nhạc tương tác.

2. Tác quyền tác phẩm âm nhạc của AI thuộc về ai?

Đây là bài viết đăng trên nguồn (https://www.uel.edu.vn/), cũng đưa ra một vấn đề nóng hổi về bản quyền âm nhạc, với nội dung như sau:

Tác giả: Đặng Tuyên

*Nguồn: https://cafebiz.vn/ –   Tổng hợp