Tác giả: Phương Mai
I. Văn hóa là gì?
Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người.
>> Nếu các bạn muốn hiểu thêm về Văn hoá nghệ thuật cũng là một mặt trận hãy đọc bài viết để biết thêm thông tin chi tiết: Văn hoá nghệ thuật cũng là một mặt trận
II. Văn hóa nghệ thuật là gì?
Mặc dù còn nhiều tranh cãi về định nghĩa văn hóa nghệ thuật là gì, nhưng đa số người ta tán thành với khái niệm sau: “Văn hóa nghệ thuật là một trong những bộ phận của văn hóa thẩm mỹ, văn hóa thẩm mỹ thì lại là một bộ phận của văn hóa tinh thần”. Nhưng để nói rõ hơn thì, văn hóa nghệ thuật là sự phát triển năng lực nghệ thuật (thụ cảm, nhận thức, sáng tạo nghệ thuật) của con người, thể hiện thông qua những hoạt động nghệ thuật và kết tinh lại thành những giá trị nghệ thuật. Nói cách khác, văn hóa nghệ thuật cung cấp cho con người những góc nhìn về văn hóa thông qua các tác phẩm nghệ thuật.
Khi biểu diễn một loại hình nghệ thuật, người nghệ sĩ không chỉ bộc lộ những suy tư cá nhân, nó còn chứa đựng những giá trị chân – thiện – mỹ, hướng đến cái đẹp tô điểm cho đời sống tinh thần của con người. Cho đến thời điểm hiện tại, người ta ghi nhận 6 loại hình nghệ thuật truyền thống phổ biến mà con người sử dụng để thể hiện các giá trị văn hóa tinh thần của mình. Đó là Văn Học, Điêu Khắc, Hội Họa, Kiến Trúc, Âm Nhạc và Biểu Diễn. Cho đến những năm đầu của thế kỷ XX, khi máy quay ra đời và sự bùng nổ của ngành công nghiệp diễn xuất, từ đây nghệ thuật chào đón loại hình thứ 7, tức Điện Ảnh. Một trong những nét văn hóa nghệ thuật mà ta có thể quan sát được theo dòng chảy lịch sử, chính là sự xuất hiện của văn học nghệ thuật. Những tác phẩm ra đời không chỉ phác họa được cuộc sống chân thực thời bấy giờ, nó còn mang theo nhiều giá trị khác, giúp con người phát triển khả năng thụ cảm của mình.
Văn hoá nghệ thuật
III. Một số loại hình nghệ thuật tiêu biểu
Nghệ thuật có nghĩa là sáng tạo ra các sản phẩm chứa đựng giá trị lớn về nhân văn, tư tưởng, và tinh thần. Các loại hình nghệ thuật, hay còn gọi là các môn nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong văn hoá và quá trình thôi thúc óc sáng tạo của nhân loại.
Từ xưa tới nay, nghệ thuật luôn có tầm giá trị cao trong đời sống tinh thần của chúng ta. Nó không chỉ là giải trí mà còn là mỹ học với giá trị trường tồn với thời gian. Vậy để hiểu rõ hơn về loại hình nghệ thuật là gì, các bạn, đặc biệt là những bạn có hứng thú với nghệ thuật, hãy cùng Glints tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Loại hình nghệ thuật là các hình thức tồn tại của nghệ thuật, bao gồm 7 dạng chính là:
- Hội hoạ (Painting)
- Điêu khắc (Sculpture)
- Văn chương (Literature)
- Kiến trúc (Architecture)
- Điện ảnh (Film)
- Âm nhạc (Music)
- Sân khấu (Theater)
2. Kiến trúc (Architecture)
Trong 7 loại hình nghệ thuật, kiến trúc xuất hiện đầu tiên và để lại dấu ấn với những công trình độc đáo. Chúng ta có thể nhìn thấy hiện diện của kiến trúc ở hầu như mọi nơi, từ các toà tháp đến nhà thờ, đền đài, nhà ở, v.v.Đặc trưng của bộ môn nghệ thuật này được thể hiện qua cách sắp xếp, tổ chức không gian. Từ các vật liệu có sẵn, kiến trúc sư và các đội ngũ xây dựng sẽ tạo nên các công trình có giá trị thẩm mỹ lâu dài.Rất nhiều phong cách thiết kế từ xa xưa (như Gothic, Phục Hưng, Tân cổ điển, Art Nouveau, v.v.) đã tạo nên sức ảnh hưởng không nhỏ tới hiện đại.Và cũng ngày càng có nhiều phong cách mới đang ra đời bên cạnh các ứng dụng thực tiễn đã được công nhận rộng rãi.
3. Điêu khắc (Sculpture)
Dù hay bị nhầm lẫn với kiến trúc, điêu khắc lại là một môn nghệ thuật khác biệt. Loại hình nghệ thuật này được thể hiện qua các khối không gian ba chiều; tạo ra bằng việc tạo hình, kết hợp với nhiều loại vật liệu như đá, kim loại, thuỷ tinh, gỗ, v.v
Các mô hình điêu khắc cổ xưa nhất xuất hiện vào khoảng 32.000 trước công nguyên. Các nghệ nhân điêu khắc thường có óc tưởng tượng và bàn tay vô cùng khéo léo để có thể tạo ra tác phẩm hoàn mỹ và sống động từ khối chất liệu thô sơ ban đầu.
Ngày nay, không chỉ đục và đẽo gọt như ngày xưa, bộ môn này còn có thể kết hợp các hoạt động như lắp ráp bằng cách đúc, hàn, hoặc nung khuôn.
Các nền văn hoá với các tác phẩm điêu khắc nổi bật nhất là Ấn Độ, Địa Trung Hải cổ đại, nhiều nền văn hoá ở Châu Phi, Nam Mỹ, v.v. Đặc biệt, Hy Lạp được coi là cái nôi của các kiệt tác vĩ đại thời kì cổ điển.
Một số những công trình điêu khắc nổi tiếng thế giới có thể kể đến: Discus Thrower (Người ném đĩa), Hermes and The Infant Dionysus, The Thinker, Venus de Milo.
4. Văn chương (Literature)
Trong 7 loại hình nghệ thuật, có thể nói ta được tiếp xúc với văn chương khá sớm. Văn chương xuất hiện trong những bài thơ bạn được bố mẹ, ông bà đọc cho nghe từ bé, cho tới những câu chữ trong sách giáo khoa bạn học tại trường lớp.
Bộ môn văn chương cũng chính là cơ sở hình thành và phát triển của điện ảnh, âm nhạc, và sân khấu. Văn chương được ghi nhận qua chữ viết và cũng có thể được truyền tải qua lời nói.
Các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng mọi thời đại như William Shakespeare, Victor Hugo, Ernest Hemingway, Lỗ Tấn đã để lại những tác phẩm trường tồn cho nhân loại. Chẳng hạn như Romeo & Juliet, Thần thoại Hy Lạp, Kiêu hãnh và Định kiến, Những người khốn khổ, v.v.
Qua từng giai đoạn mà chúng ta được chứng kiến sự ra đời và tồn tại đến các thế hệ sau của hoàng loạt thành tựu văn chương.
Một số tác giả văn học của Việt Nam có thể kể đến: Nguyễn Tuân, Tố Hữu, Xuân Diệu, Nguyễn Đình Thi, Xuân Quỳnh, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, v.v.
5. Hội họa (Painting)
So với các loại hình nghệ thuật khác, hội hoạ là việc sử dụng màu vẽ và tô lên các mặt phẳng như vải hay giấy. Thông qua các tín hiệu nghệ thuật và hình ảnh được thể hiện qua các phong cách khác nhau, các hoạ sĩ phản ánh thế giới thực tế và các hàm ý sâu xa bằng cách riêng của họ.
Ba hình thức hội hoạ thường thấy nhất là phong cảnh, chân dung, và tĩnh vật.
Để có cái nhìn rõ hơn về hội hoạ trong các loại hình nghệ thuật là gì, bạn có thể timd hiểu về những cái tên huyền thoại như Leonardo da Vinci, Vincent Van Gogh, Pablo Picasso. Những bức tranh của các hoạ sĩ này có giá trị thẩm mỹ cực kỳ cao cũng như trị giá lên đến hàng trăm triệu đô la.
6. Âm nhạc (Music)
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật được ưa thích bởi rất nhiều thế hệ. Chinh phục người nghe qua giai điệu và lời ca, bộ môn âm nhạc dùng âm thanh để diễn đạt.
Âm thanh trong âm nhạc được tạo ra bởi nhạc cụ, giọng hát (thanh nhạc), và sự kết hợp của cả hai. Các thể loại nhạc vô cùng đa dạng, và hiện tại là kỷ nguyên của nhạc Pop, Rap, RnB, EDM, Jazz, v.v.
Tính đến hiện tại, lịch sử sáng tạo và danh sách những cái tên nghệ sĩ nổi tiếng đã có nhiều thay đổi. Nếu như âm nhạc nằm trong danh sách các loại hình nghệ thuật phổ biến trên thế giới, thì trong các loại hình nghệ thuật Việt Nam, âm nhạc cũng có rất nhiều điểm đặc biệt.
Âm nhạc cổ truyền Việt Nam có truyền thống lâu đời, bắt đầu với quan họ, chầu văn, ca trù, vọng cổ, nhạc cung đình, cho đến âm nhạc dân gian của các dân tộc như hát lượn, hát Khan, v.v.
Nhạc có ảnh hưởng rất mạnh mẽ tới con người bởi qua nó, con người có thể thể hiện được tâm trạng, suy nghĩ, gián tiếp bộc lộ cảm xúc sâu kín qua tiết tấu, nhịp điệu, và lời ca.
7. Sân khấu (Theater)
Với sân khấu, loại hình nghệ thuật được thể hiện qua hành động, diễn xuất của nhân vật trong các màn trình diễn trực tiếp trên sân khấu. Các yếu tố quyết định thành công của một buổi biểu diễn trên sân khấu gồm cử chỉ, lời nói, ánh sáng, không gian, âm nhạc.
Loại hình biểu diễn trực tiếp này có thể được mường tượng rõ hơn qua các buổi kịch, nhạc kịch, opera, biểu diễn ballet, múa đương đại, v,v.
Trong các loại hình nghệ thuật Việt Nam, sân khấu bao gồm cải lương, chèo – những yếu tố thuộc hình thức kịch hát.
8. Điện ảnh (Film)
Có thể nói, điện ảnh là hình thức nghệ thuật tổng hoà tính chất của các bộ môn nghệ thuật còn lại. Loại hình nghệ thuật thứ 7 này ra đời sau cùng nhưng lại mang tính quần chúng nhất.
Đặc trưng của loại hình điện ảnh là kỹ thuật ghi lại âm thanh, hình ảnh, ánh sáng. Các khung hình chuyển động sẽ được sắp xếp và bố trí hợp lý để tạo nên bộ phim hoàn chỉnh.
Thành công của một bộ phim còn được quyết định bởi nội dung kịch bản và diễn xuất của các diễn viên. Một bộ phim được coi là đáng xem và có sức ảnh hưởng sẽ cần đến sự kết hợp nhuần nhuyễn của cả nội dung (kịch bản), âm thanh (nhạc phim), màu sắc, và cách thể hiện, truyền đạt nội dung.
Điện ảnh có thể được phân thành các loại như:
- Phim truyện
- Phim thời sự
- Phim kinh dị
- Phim trinh thám
- Phim màu
- Phim điện ảnh, chính kịch, v.v.
Có thể nói, mỗi loại hình nghệ thuật đều có sự tương quan và hỗ trợ lẫn nhau. Chúng đều mang ý nghĩa tư tưởng và thẩm mỹ sâu sắc, giúp cảm thụ và cuộc sống của con người được nâng cao và đa sắc màu hơn.
IV. Mọi người cũng hỏi
1. Văn hoá nghệ thuật là gì?
– Văn hoá nghệ thuật là một phần quan trọng của văn hoá xã hội, bao gồm các hoạt động và tạo phẩm nghệ thuật như hội họa, âm nhạc, vũ đạo, diễn xuất, và văn học. Nó thể hiện các giá trị, niềm tin, và sự sáng tạo của con người thông qua nghệ thuật và văn hoá.
2. Văn hoá nghệ thuật có vai trò gì trong xã hội?
– Văn hoá nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong xã hội bằng cách giúp con người thể hiện bản dạng, tạo ra niềm vui, sâu sắc ý nghĩa, và thúc đẩy tương tác xã hội. Nó còn là cầu nối giữa các thế hệ, góp phần bảo tồn và phát triển di sản nghệ thuật và văn hoá.
3. Ví dụ về các biểu hiện văn hoá nghệ thuật phổ biến trên thế giới là gì?
– Có nhiều biểu hiện văn hoá nghệ thuật phổ biến trên thế giới, bao gồm:
– Nghệ thuật hội họa: Bao gồm tranh, bức vẽ, và triển lãm nghệ thuật.
– Âm nhạc: Ví dụ như nhạc cổ điển, pop, rock, jazz, và âm nhạc dân gian.
– Diễn xuất: Gồm sân khấu kịch, phim ảnh, và các vở diễn hài kịch.
– Văn học: Bao gồm viết sách, thơ, tiểu thuyết, và văn bản văn học.
– Vũ đạo: Gồm múa, ballet, và các biểu diễn vũ đạo truyền thống hoặc hiện đại.
